Miód – naturalny skarb pszczół o niezwykłych właściwościach

Jak powstaje miód?

Miód to produkt wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwiatowego lub spadzi (czyli soków roślinnych zbieranych z liści przez owady, np. mszyce). Zbierany nektar trafia do ula, gdzie pszczoły wzbogacają go enzymami i zagęszczają poprzez odparowywanie wody. Gdy zawartość wody spadnie do około 17–20%, miód jest gotowy do zasklepienia w komórkach plastra – i właśnie wtedy staje się trwałym, biologicznie aktywnym produktem spożywczym.

Co zawiera miód?

Miód to nie tylko naturalna słodycz. W jego składzie znajdziemy:

• cukry proste: głównie fruktoza i glukoza,
• enzymy pszczele (np. inwertaza, amylaza),
• kwasy organiczne (np. glukonowy),
• minerały: potas, wapń, magnez, żelazo, fosfor,
• witaminy (głównie z grupy B i śladowe ilości witaminy C),
• polifenole i flawonoidy – o działaniu antyoksydacyjnym,
• związki antybakteryjne, m.in. nadtlenek wodoru i defensyny.

Dzięki tej kompozycji miód wykazuje działanie:

• przeciwzapalne,
• antybakteryjne i przeciwwirusowe,
• przeciwutleniające (antyoksydacyjne),
• wspierające odporność i regenerację organizmu.

Dlaczego warto jeść miód?

Miód wspiera naturalne procesy obronne organizmu, może łagodzić infekcje górnych dróg oddechowych, poprawiać trawienie, a nawet działać ochronnie na układ sercowo-naczyniowy. Choć jest kaloryczny, ma umiarkowany indeks glikemiczny (IG ~50-70) i zawiera liczne bioaktywne związki wspierające zdrowie. W zależności od rośliny, z której pochodzi, miód może działać: uspokajająco, przeciwalergicznie, odkażająco, moczopędnie czy wykrztuśnie.

Miód w diecie dzieci, kobiet w ciąży i osób starszych

Dzieci

• Miód jest całkowicie przeciwwskazany u dzieci poniżej 1. roku życia – z powodu ryzyka botulizmu niemowlęcego (zawarte w miodzie przetrwalniki Clostridium botulinum mogą w jelitach niemowlęcia wytwarzać toksynę).
• Po ukończeniu 12. miesiąca życia miód może być wartościowym dodatkiem do diety dziecka, wspierając odporność i rozwój.
• Najlepsze wybory to miody łagodne: faceliowy, lipowy, malinowy – w niewielkich ilościach (np. do kaszki, mleka roślinnego, herbatki ziołowej).

Kobiety w ciąży

• Miód może być bezpiecznie spożywany w ciąży, pod warunkiem że pochodzi z zaufanego źródła i jest surowy (nie zanieczyszczony, nie sztucznie aromatyzowany).
• Polecane są miody:
  • Lipowy lub malinowy – przy przeziębieniu, dla odporności,
  • Gryczany – przy niedokrwistości i problemach naczyniowych,
  • Nawłociowy – wspiera nerki i działa przeciwobrzękowo.
• Unikać należy spożywania dużych ilości – miód jest kaloryczny i podnosi poziom glukozy, co może być istotne przy ryzyku cukrzycy ciążowej.

Osoby starsze

• Miód może być naturalnym wsparciem dla odporności, pamięci i układu krążenia.
• Pomaga łagodzić kaszel, stany zapalne i wspiera dobre samopoczucie.
• Polecane są miody:
  • Spadziowy i gryczany – bogate w antyoksydanty i minerały,
  • Nawłociowy lub rzepakowy – wspomagające pracę nerek i serca.
• U osób starszych z cukrzycą lub insulinoopornością należy zachować szczególną ostrożność – o tym więcej w kolejnym rozdziale.

Jak i ile spożywać miodu? Porady dla osób odchudzających się i z insulinoopornością

Mimo licznych właściwości prozdrowotnych, miód to przede wszystkim produkt o wysokiej zawartości cukrów prostych (glukozy i fruktozy) i sporej kaloryczności (ok. 310–330 kcal na 100 g). Dlatego:

• Zdrowa dorosła osoba może bezpiecznie spożywać ok. 1–2 łyżeczki dziennie (7–14 g) jako uzupełnienie diety.
• W okresach osłabienia lub infekcji dawka może być nieco większa, ale powinna być krótkotrwała.
• Miód najlepiej spożywać na czczo (np. rozpuszczony w letniej wodzie z cytryną) lub jako dodatek do posiłku – nie w wysokiej temperaturze, by nie tracić enzymów i antyoksydantów.

Miód w diecie redukcyjnej

• Mimo że miód to naturalny produkt, wciąż dostarcza cukrów i kalorii.
• Może być lepszą alternatywą dla białego cukru, ale w diecie redukcyjnej należy go traktować jako dodatek, a nie podstawowy składnik – najlepiej do śniadania lub przekąski okołotreningowej.
• Dobrym wyborem są miody o wyższym indeksie składników mineralnych i antyoksydantów, np. gryczany, spadziowy, nawłociowy.

Miód a insulinooporność

• Miód ma wysoki indeks glikemiczny (IG ok. 50–70) i może szybko podnosić poziom glukozy we krwi.
• Osoby z insulinoopornością mogą spożywać niewielkie ilości miodu wyłącznie w połączeniu z:
  • błonnikiem (np. płatki owsiane),
  • tłuszczami i białkiem (np. orzechy, jogurt naturalny),
  • po posiłku, a nie na czczo.
• Najlepszy wybór: miód z dużą ilością polifenoli i niższym IG – np. akacjowy, gryczany lub spadziowy.

Przykłady bezpiecznego spożycia:

• Łyżeczka miodu dodana do kaszy jaglanej z cynamonem i orzechami
• Domowy napój z letniej wody, łyżeczki miodu i soku z cytryny wypity przed spacerem
• Miód jako okazjonalny słodzik do ziołowej herbaty lub jogurtu naturalnego

Surowy miód vs. miód pasteryzowany – co warto wiedzieć?

Surowy miód to taki, który nie był poddany pasteryzacji ani filtrowaniu w wysokiej temperaturze. Trafia do słoika praktycznie w takiej formie, w jakiej został pozyskany z ula. Może zawierać niewielkie ilości wosku, pyłków, propolisu czy nawet cząstek pierzgi. Zachowuje pełen zestaw enzymów, witamin, antyoksydantów i właściwości biologicznych.

Miód pasteryzowany to miód, który został podgrzany (zazwyczaj do temperatury powyżej 40°C) w celu poprawy płynności i zapobieżenia krystalizacji. Takie działanie jednak niszczy wiele aktywnych enzymów i związków bioaktywnych, co zmniejsza jego wartość prozdrowotną. Miód ten często trafia na półki supermarketów – jest bardziej klarowny i ma jednolitą konsystencję, ale mniejszą wartość terapeutyczną.

Miód wielokwiatowy

Miód wielokwiatowy powstaje z nektaru różnych gatunków kwiatów – zarówno roślin dziko rosnących, jak i uprawnych. Jego barwa, zapach i smak mogą się znacznie różnić w zależności od terminu zbioru i dominującej roślinności w danym regionie. Najczęściej ma barwę jasnobursztynową, łagodny smak i przyjemny, kwiatowy aromat.

Składniki prozdrowotne

• Flawonoidy i fenole o działaniu antyoksydacyjnym
• Enzymy pszczele (inwertaza, katalaza)
• Witaminy z grupy B (B1, B2, B6) i ślad witaminy C
• Minerały: potas, wapń, magnez, żelazo
• Niewielkie ilości pyłków kwiatowych (działanie immunomodulujące)

Działanie zdrowotne

• wspiera odporność,
• działa łagodząco na drogi oddechowe (szczególnie w infekcjach gardła i oskrzeli),
• może wspomagać organizm w stanach alergicznych – u niektórych osób regularne spożycie lokalnego miodu działa odczulająco,
• łagodzi objawy przemęczenia i osłabienia,
• ma korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy.

Dla kogo?

• Polecany osobom z obniżoną odpornością, w czasie przeziębienia i rekonwalescencji.
• Dobrze tolerowany przez dzieci i osoby starsze.
• Może być stosowany przez osoby z insulinoopornością w małych ilościach – najlepiej w towarzystwie białka lub tłuszczu, aby ograniczyć gwałtowny wzrost glukozy.

Zastosowanie

• Do słodzenia herbaty (poniżej 40°C),
• W koktajlach, owsiankach, musli, jogurtach,
• W domowych maseczkach – miód wielokwiatowy ma działanie nawilżające i łagodzące, idealny dla skóry wrażliwej.

Miód akacjowy

Miód akacjowy powstaje z nektaru kwiatów robinii akacjowej (Robinia pseudoacacia), znanej potocznie jako akacja. Jest to jeden z najjaśniejszych miodów – często ma barwę niemal przezroczystą lub bardzo jasnosłomkową. Charakteryzuje się łagodnym, delikatnym smakiem i subtelnym, kwiatowym aromatem. Ze względu na wysoką zawartość fruktozy, bardzo wolno krystalizuje, dzięki czemu długo pozostaje płynny.

Składniki prozdrowotne

• Wysoka zawartość fruktozy (nawet >40%)
• Flawonoidy i kwasy fenolowe – działanie przeciwutleniające
• Naturalne enzymy pszczele
• Niewielkie ilości olejków eterycznych z kwiatów robinii
• Witaminy B1, B2, C i magnez, potas, wapń

Działanie zdrowotne

• działa łagodząco na układ pokarmowy, wspiera leczenie refluksu, nadkwasoty i nieżytu żołądka,
• pomaga w stanach przewlekłego zmęczenia i bezsenności,
• może delikatnie regulować poziom cukru we krwi – ze względu na przewagę fruktozy, ma niższy indeks glikemiczny niż inne miody,
• wykazuje działanie antybakteryjne i regenerujące przy infekcjach jamy ustnej i gardła.

Dla kogo?

• Idealny dla dzieci (łagodny smak), osób starszych i rekonwalescentów.
• W niewielkich ilościach może być stosowany przez osoby z insulinoopornością – fruktoza ma niższy wpływ na poziom glukozy niż glukoza.
• Polecany osobom z problemami żołądkowymi.

Zastosowanie

• Doskonały do słodzenia napojów – nie zmienia smaku herbaty,
• Nadaje się do wypieków, owsianek, smoothie,
• Często stosowany w maseczkach nawilżających i łagodzących – dzięki łagodnemu składowi dobrze sprawdza się nawet przy cerze wrażliwej i naczynkowej.

Miód lipowy

Miód lipowy pozyskiwany jest z nektaru kwiatów lipy (Tilia spp.), kwitnącej zwykle w czerwcu i lipcu. Ma złocistą lub jasnożółtą barwę, intensywny, charakterystyczny aromat lipowych kwiatów i wyrazisty, lekko ostry smak. Często uważany jest za jeden z najsilniej działających miodów w walce z przeziębieniem i infekcjami.

Składniki prozdrowotne

• Olejek eteryczny lipowy – działa uspokajająco i wykrztuśnie
• Flawonoidy (np. kwercetyna, kemferol) – silne właściwości antyoksydacyjne
• Kwasy organiczne, enzymy pszczele
• Witaminy z grupy B, ślady witaminy C
• Minerały: potas, wapń, magnez, mangan

Działanie zdrowotne

• wykazuje działanie przeciwgorączkowe, napotne i przeciwzapalne,
• łagodzi kaszel i podrażnienia gardła,
• działa uspokajająco i nasennie – pomocny przy stresie i bezsenności,
• wspiera układ odpornościowy i regenerację organizmu po infekcjach,
• może pomóc w łagodzeniu objawów migreny i napięciowych bólów głowy.

Dla kogo?

• Polecany przy przeziębieniach, grypie, zapaleniu gardła, a także osobom nerwowym i zestresowanym.
• Bezpieczny dla osób starszych.
• Może być pomocny u dzieci powyżej 1. roku życia przy infekcjach.

Zastosowanie

• Najczęściej dodawany do herbat ziołowych i naparów z lipy,
• Świetnie sprawdza się jako naturalny środek wspomagający sen (np. z mlekiem),
• W kosmetyce: stosowany w maseczkach kojących i tonikach dla skóry naczynkowej i podrażnionej.

Miód wrzosowy

Miód wrzosowy to rzadki i wyjątkowo ceniony miód nektarowy, pozyskiwany z wrzosów zwyczajnych (Calluna vulgaris) kwitnących późnym latem. Ma ciemną, bursztynową barwę z czerwonawym odcieniem i bardzo gęstą, żelową konsystencję, zwaną tiksotropową (powraca do stanu stałego po wymieszaniu). Charakteryzuje się intensywnym, lekko gorzkawym smakiem i silnym, wrzosowym aromatem.

Składniki prozdrowotne

• Wysoka zawartość fenoli (głównie kwas benzoesowy, ferulowy i kawowy) – silne właściwości przeciwutleniające
• Białka enzymatyczne i enzymy pszczele (np. diastaza)
• Cenne pierwiastki: potas, fosfor, żelazo, mangan
• Śladowe ilości witamin z grupy B i witaminy C

Działanie zdrowotne

• działa moczopędnie, przeciwzapalnie i bakteriobójczo,
• wspiera leczenie infekcji dróg moczowych i prostaty,
• łagodzi stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej i gardła,
• wzmacnia odporność i wykazuje potencjał przeciwnowotworowy dzięki wysokiej zawartości polifenoli,
• wspiera rekonwalescencję i działa wzmacniająco przy osłabieniu organizmu.

Dla kogo?

• Polecany mężczyznom w wieku średnim i starszym ze względu na działanie wspierające prostatę,
• Osobom z osłabieniem, infekcjami dróg moczowych, kamicą nerkową,
• Dobrze tolerowany przez osoby starsze i rekonwalescentów

Zastosowanie

• Idealny jako naturalne wsparcie układu moczowego,
• W medycynie naturalnej stosowany na infekcje gardła i stan ogólnego osłabienia,
• W kosmetyce: wykorzystywany w peelingach i maseczkach oczyszczających – działa antyseptycznie i regenerująco,
• Świetnie komponuje się z serami, mięsem i herbatą ziołową.

Miód spadziowy

Miód spadziowy powstaje nie z nektaru kwiatów, ale ze spadzi – słodkiej wydzieliny mszyc, czerwców i innych owadów ssących, które żerują na liściach i igłach roślin. Wyróżnia się miód spadziowy liściasty (z drzew liściastych, np. lipy, klonu, dębu) oraz iglaste (z jodły, świerku, sosny). Miód spadziowy iglasty to jeden z najbardziej wartościowych i gęstych miodów. Ma barwę od ciemnobrązowej do zielonkawoczarnej, żywiczny aromat i łagodnie korzenny smak.

Składniki prozdrowotne

• Więcej związków mineralnych niż miody nektarowe, zwłaszcza: potas, wapń, fosfor, żelazo, magnez, mangan
• Duże ilości antyoksydantów (kwas ferulowy, flawonoidy, fenole)
• Enzymy o działaniu bakteriobójczym
• Niska zawartość glukozy – wolniej podnosi poziom cukru we krwi
• Olejki eteryczne i garbniki roślinne (szczególnie w miodach iglastych)

Działanie zdrowotne

• ma silne działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i wykrztuśne,
• wzmacnia układ odpornościowy – polecany przy osłabieniu i infekcjach,
• działa korzystnie na układ oddechowy i pokarmowy,
• może wspierać układ krwionośny dzięki dużej zawartości potasu i żelaza,
• jest stosowany jako naturalny środek wspomagający przy anemii i niedoborach mineralnych.

Dla kogo?

• Idealny dla osób z przewlekłymi infekcjami dróg oddechowych, kaszlem, osłabieniem odporności,
• Polecany osobom z niedokrwistością, rekonwalescentom i sportowcom,
• Może być lepszym wyborem dla osób z insulinoopornością – ma niższy indeks glikemiczny niż inne miody (ok. 30–45).

Zastosowanie

• Do herbat ziołowych i naparów wzmacniających,
• W leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych (np. syrop z miodu spadziowego i cebuli),
• W kosmetyce: działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie i łagodząco, polecany do pielęgnacji skóry trądzikowej i zmęczonej.

Miód leśny

Miód leśny to mieszany miód nektarowo–spadziowy, pochodzący z nektaru dziko rosnących roślin i drzew (maliny, jeżyny, borówki, wrzos, dzika róża, lipa, głóg) oraz spadzi liściastej i iglastej. Jego smak, aromat i barwa mogą się różnić w zależności od regionu zbioru i dominującej roślinności. Zwykle ma ciemną, bursztynową lub herbacianą barwę i intensywny, ziołowo-leśny zapach. Jest miodem o bogatym składzie i szerokim spektrum działania prozdrowotnego.

Składniki prozdrowotne

• Związki mineralne: żelazo, wapń, magnez, potas
• Enzymy pszczele: inwertaza, amylaza, katalaza
• Polifenole i flawonoidy z roślin leśnych
• Garbniki, olejki eteryczne, witaminy z grupy B, ślady witaminy C

Działanie zdrowotne

• działa wzmacniająco, antybakteryjnie i przeciwzapalnie,
• wspiera organizm w stanach przewlekłego zmęczenia i osłabienia,
• korzystnie wpływa na układ odpornościowy i pokarmowy,
• dzięki dużej zawartości związków roślinnych może wspomagać detoksykację organizmu,
• działa łagodnie wykrztuśnie – przydatny w infekcjach górnych dróg oddechowych.

Dla kogo?

• Dla osób aktywnych, zmęczonych, zestresowanych,
• Dla dzieci i osób starszych w okresie rekonwalescencji,
• Może być pomocny dla osób z lekką anemią i niską odpornością,
• Polecany w okresie jesienno-zimowym.

Zastosowanie

• Do naparów ziołowych, mleka, kasz i herbaty,
• Doskonały jako składnik miodów ziołowych lub leczniczych syropów,
• W kosmetyce: stosowany w maseczkach rewitalizujących, dla skóry zmęczonej, naczynkowej, z tendencją do stanów zapalnych.

Miód gryczany

Miód gryczany pochodzi z nektaru kwiatów gryki zwyczajnej (Fagopyrum esculentum). Ma bardzo ciemną barwę, często wręcz brunatną, intensywny zapach przypominający zapach gryki, a jego smak jest wyrazisty, lekko ostry i piekący – nie każdemu przypadnie do gustu, ale jest niezwykle cenny prozdrowotnie.

Składniki prozdrowotne

• Bardzo dużo rutyny – bioflawonoidu wzmacniającego naczynia krwionośne
• Wysoka zawartość żelaza i magnezu
• Antyoksydanty – miód gryczany ma jeden z najwyższych potencjałów przeciwutleniających wśród miodów
• Białka, enzymy pszczele, witaminy z grupy B

Działanie zdrowotne

• wzmacnia naczynia krwionośne – szczególnie polecany osobom z pękającymi naczynkami i żylakami,
• wspomaga leczenie anemii i rekonwalescencję po operacjach lub urazach,
• działa przeciwzapalnie, antybakteryjnie i detoksykująco,
• wspiera układ sercowo-naczyniowy i może obniżać ciśnienie krwi.

Dla kogo?

• Osoby z niedoborem żelaza, anemią, osłabieniem naczyń krwionośnych,
• Seniorzy, osoby z nadciśnieniem i osłabioną odpornością,
• Sportowcy i osoby aktywne fizycznie.

Zastosowanie

• W naparach z lipy, malin lub czarnego bzu – szczególnie w czasie przeziębienia,
• Świetny jako dodatek do kakao, pieczywa, granoli lub naturalnych jogurtów,
• W kosmetyce rzadziej stosowany – nadaje się do maseczek rozjaśniających i wzmacniających naczynka.

Miód faceliowy

Miód faceliowy pochodzi z nektaru rośliny o nazwie facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia), która należy do roślin miododajnych i często jest uprawiana jako roślina poplonowa. Miód ten ma jasnozłotą, słomkową barwę, delikatny, przyjemny zapach oraz łagodny, lekko kwiatowy smak, dzięki czemu jest często wybierany przez dzieci i osoby wrażliwe na intensywniejsze miody.

Składniki prozdrowotne

• Wysoka zawartość glukozy i fruktozy
• Flawonoidy i polifenole – o działaniu antyoksydacyjnym
• Wapń, potas, fosfor, magnez, śladowe ilości żelaza
• Enzymy pszczele: inwertaza, katalaza, diastaza

Działanie zdrowotne

• działa łagodnie przeciwzapalnie i bakteriobójczo,
• wspomaga trawienie i metabolizm,
• wzmacnia organizm, szczególnie w okresie zwiększonego wysiłku umysłowego lub fizycznego,
• może być pomocny w profilaktyce miażdżycy i nadciśnienia (dzięki wysokiej zawartości potasu i niskiej zawartości sodu),
• stosowany pomocniczo w infekcjach górnych dróg oddechowych i stanach ogólnego osłabienia.

Dla kogo?

• Doskonały dla dzieci, osób starszych, kobiet w ciąży – łagodny i łatwostrawny,
• Polecany osobom z problemami żołądkowymi i w okresie rekonwalescencji,
• Dobry wybór dla osób szukających uniwersalnego miodu do codziennego spożycia.

Zastosowanie

• Idealny do herbaty, owsianki, jogurtu, wypieków i napojów wzmacniających,
• W kosmetyce stosowany w produktach łagodzących, nawilżających i przeciwzapalnych,
• Polecany jako składnik toników do skóry wrażliwej i naczynkowej.

Miód nawłociowy

Miód nawłociowy pochodzi z nektaru kwiatów nawłoci (Solidago virgaurea lub Solidago canadensis), zwanej potocznie mimozą. Roślina ta kwitnie późnym latem i jest jedną z najważniejszych roślin miododajnych w tym okresie. Miód nawłociowy ma jasnożółtą lub złocistą barwę, delikatny, lekko ziołowy aromat i przyjemny, nieco kwaskowaty smak. Jest to miód o silnych właściwościach moczopędnych i przeciwbakteryjnych

Składniki prozdrowotne

• Flawonoidy (głównie kwercetyna i rutyna) – działanie przeciwzapalne i uszczelniające naczynia
• Olejek eteryczny nawłociowy – o działaniu antyseptycznym
• Saponiny, garbniki, kwasy fenolowe
• Minerały: wapń, potas, fosfor, magnez
• Enzymy i witaminy z grupy B

Działanie zdrowotne

• wykazuje silne działanie moczopędne, oczyszczające i przeciwzapalne,
• wspomaga leczenie infekcji dróg moczowych, kamicy nerkowej i problemów z prostatą,
• działa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy,
• wspiera oczyszczanie organizmu z toksyn,
• może pomóc w leczeniu żylaków i obrzęków dzięki działaniu wzmacniającemu naczynia.

Dla kogo?

• Dla osób z nawracającymi infekcjami dróg moczowych,
• Mężczyzn z problemami prostaty,
• Osób z tendencją do obrzęków, zatrzymania wody, nadciśnienia.

Zastosowanie

• Jako wsparcie przy zakażeniach układu moczowego, problemach z nerkami i pęcherzem,
• Do herbat ziołowych i naparów oczyszczających,
• W kosmetyce: wykazuje działanie tonizujące, ściągające i przeciwobrzękowe – używany w preparatach do skóry naczynkowej i pod oczami.

Miód malinowy

Miód malinowy powstaje z nektaru kwiatów malin (Rubus idaeus), głównie leśnych i dziko rosnących. Jest rzadki, ponieważ maliny kwitną krótko, a zbiory miodu są niewielkie. Ma jasnozłotą lub różowawą barwę, przyjemny, lekko owocowy aromat i łagodny, słodki smak. Często mylony z miodem malinowym sztucznie aromatyzowanym – autentyczny miód malinowy jest trudno dostępny i bardzo cenny.

Składniki prozdrowotne

• Kwasy organiczne (m.in. salicylowy, jabłkowy, cytrynowy) – działanie przeciwzapalne
• Flawonoidy – działanie antyoksydacyjne i przeciwbakteryjne
• Witaminy: B1, B2, B6, C
• Minerały: potas, wapń, magnez, żelazo
• Enzymy pszczele

Działanie zdrowotne

• obniża gorączkę i działa napotnie – podobnie jak sok z malin,
• łagodzi objawy przeziębienia i infekcji górnych dróg oddechowych,
• wspiera układ odpornościowy i działa łagodnie przeciwbólowo,
• może działać korzystnie na przewód pokarmowy, szczególnie przy niestrawności i nudnościach,
• działa kojąco i wzmacniająco, idealny dla dzieci.

Dla kogo?

• Dla dzieci i osób wrażliwych – ma łagodny smak i jest dobrze tolerowany,
• W okresach przeziębienia i infekcji – działa napotnie i wspomaga leczenie gorączki,
• Dla osób osłabionych i w czasie rekonwalescencji.

Zastosowanie

• Idealny do herbaty z lipy, czarnego bzu lub rumianku,
• Można go stosować jako naturalny syrop przeciwgorączkowy,
• W kosmetyce: nawilża i koi, świetny do maseczek domowych dla cery suchej i dziecięcej.

Miód manuka

Miód manuka pochodzi z Nowej Zelandii i Australii, gdzie pszczoły zbierają nektar z krzewu manuka (Leptospermum scoparium). Jest to miód ciemny, o gęstej konsystencji i charakterystycznym, lekko gorzkawym smaku z nutami ziemistymi i ziołowymi. Miód ten jest znany z wyjątkowo silnych właściwości antybakteryjnych, które zawdzięcza wysokiej zawartości metyloglioksalu (MGO) – składnika, którego nie znajdziemy w tak dużych ilościach w innych miodach.

Składniki prozdrowotne

• Metyloglioksal (MGO) – główny składnik o silnym działaniu przeciwdrobnoustrojowym
• DHA (dihydroksyaceton) – prekursor MGO, występujący w nektarze
• Enzymy pszczele, flawonoidy i kwasy fenolowe
• Minerały i witaminy z grupy B
• UMF (Unique Manuka Factor) – certyfikowany wskaźnik siły działania miodu manuka

Działanie zdrowotne

• wykazuje silne działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze,
• może wspomagać leczenie infekcji bakteryjnych przewodu pokarmowego (np. Helicobacter pylori),
• łagodzi objawy wrzodów żołądka i refluksu,
• stosowany zewnętrznie wspiera gojenie się ran, oparzeń i zmian skórnych (np. trądziku, łuszczycy),
• niektóre badania wskazują na jego potencjał w terapii biofilmów bakteryjnych opornych na antybiotyki.

Dla kogo?

• Osoby z nawracającymi infekcjami, problemami żołądkowymi, wrzodami,
• Osoby z osłabioną odpornością i przewlekłym zmęczeniem,
• Jako wsparcie w leczeniu trudno gojących się ran (również w formie opatrunków nasączonych miodem).

Zastosowanie

• Spożywany na czczo – 1 łyżeczka dziennie dla wsparcia odporności i przewodu pokarmowego,
• Do bezpośredniego stosowania na rany, otarcia, stany zapalne skóry,
• W kosmetyce: przeciwtrądzikowy, antybakteryjny, regenerujący – miód manuka występuje w licznych kremach, tonikach i maseczkach

Miód w kosmetyce – 5 przepisów na domowe maseczki z miodem dla różnych typów cery

1. Maseczka oczyszczająca z miodem spadziowym – dla skóry tłustej, mieszanej i z zaskórnikami

Działanie: działa antybakteryjnie, ściągająco, reguluje wydzielanie sebum, delikatnie złuszcza.

Składniki:

• 1 łyżeczka miodu spadziowego (lub gryczanego)
• 1 łyżeczka glinki zielonej (lub białej dla skóry wrażliwej)
• 1/2 łyżeczki soku z cytryny
• Kilka kropli naparu z mięty lub zielonej herbaty

Sposób użycia:
Wymieszaj składniki na gładką pastę. Nałóż na oczyszczoną twarz, omijając okolice oczu. Pozostaw na 10–12 minut, nie dopuszczając do całkowitego wyschnięcia (można zwilżać wodą w sprayu). Zmyj letnią wodą. Stosuj raz w tygodniu.

2. Maseczka łagodząca z miodem lipowym – dla skóry naczynkowej i wrażliwej

Działanie: koi, wzmacnia naczynia krwionośne, łagodzi podrażnienia, nawilża.

Składniki:

• 1 łyżeczka miodu lipowego
• 1 łyżka jogurtu naturalnego lub kefiru
• 1/2 łyżeczki oleju z dzikiej róży lub konopnego
• 1/2 łyżeczki żelu aloesowego (opcjonalnie)

Sposób użycia:
Delikatnie połącz składniki. Nałóż cienką warstwę na twarz i szyję. Pozostaw na 15 minut. Zmyj letnią wodą. Można stosować 1–2 razy w tygodniu.

3. Maseczka intensywnie nawilżająca z miodem akacjowym – dla skóry suchej i odwodnionej

Działanie: głęboko nawilża, regeneruje, zmiękcza i wygładza skórę.

Składniki:

• 1 łyżeczka miodu akacjowego
• 1 łyżeczka dojrzałego awokado (rozgniecionego)
• 1/2 łyżeczki oleju z pestek winogron lub migdałowego

Sposób użycia:
Wymieszaj wszystkie składniki do uzyskania kremowej konsystencji. Nałóż na czystą skórę twarzy i szyi. Zostaw na 15–20 minut. Zmyj letnią wodą i zakończ tonikiem. Idealna na okres grzewczy lub po słońcu.

4. Maseczka odżywcza z miodem wielokwiatowym – dla cery młodej

Działanie: łagodzi niedoskonałości, odżywia, nadaje blasku, działa przeciwzapalnie.

Składniki:

• 1 łyżeczka miodu wielokwiatowego
• 1/2 dojrzałego banana
• 1/2 łyżeczki soku z ogórka lub hydrolatu z rumianku

Sposób użycia:
Rozgnieć banana i wymieszaj z pozostałymi składnikami. Nałóż na twarz i zostaw na 10–15 minut. Spłucz letnią wodą. Maseczka idealna dla nastolatków – łagodna, ale skuteczna.

5. Maseczka przeciwzmarszczkowa z miodem manuka – dla skóry dojrzałej

Działanie: wygładza, pobudza regenerację, wzmacnia barierę hydrolipidową, działa antyoksydacyjnie.

Składniki:

• 1 łyżeczka miodu manuka (lub nawłociowego)
• 1/2 łyżeczki oleju arganowego lub z opuncji figowej
• 1 kapsułka witaminy E (lub 3 krople)
• 1/2 łyżeczki jogurtu naturalnego

Sposób użycia:
Połącz składniki i nałóż na twarz, szyję i dekolt. Zostaw na 20 minut, zrelaksuj się. Zmyj letnią wodą. Stosuj 1–2 razy w tygodniu jako domowy zabieg anti-aging.

Podsumowanie

Miód to nie tylko naturalny słodzik, ale także jeden z najbardziej złożonych i wartościowych produktów pochodzenia pszczelego. Każdy jego rodzaj – od popularnego wielokwiatowego, przez lipowy, aż po rzadkie miody jak nawłociowy czy manuka – ma unikalne właściwości biologiczne i prozdrowotne. Bogaty w enzymy, flawonoidy, witaminy i minerały, miód wykazuje działanie przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne, regenerujące i wspomagające odporność.

Warto jednak pamiętać, że miód, mimo wielu zalet, zawiera duże ilości cukrów prostych, dlatego należy go spożywać z umiarem – zwłaszcza w diecie redukcyjnej lub przy insulinooporności. Najlepszym wyborem jest miód surowy, z lokalnej pasieki, który zachowuje pełnię składników aktywnych biologicznie.Zarówno dzieci (powyżej 1. roku życia), kobiety w ciąży, jak i osoby starsze mogą czerpać korzyści z jego stosowania – oczywiście z uwzględnieniem przeciwwskazań i dawkowania.

Co istotne, miód można wprowadzić do codziennej pielęgnacji skóry w postaci maseczek, toników czy jako składnik balsamów.

Bibliografia

1. Bogdanov S. (2017). „Honey Composition and Properties.” Bee Product Science. https://www.bee-hexagon.net
2. Ahmed, S. et al. (2018). „Honey as a Potential Natural Antioxidant Medicine: An Insight into Its Molecular Mechanisms of Action.” Oxidative Medicine and Cellular Longevity, vol. 2018, Article ID 8367846. https://doi.org/10.1155/2018/8367846
3. Kwakman, P. H. S., & Zaat, S. A. J. (2012). „Antibacterial components of honey.” IUBMB Life, 64(1), 48–55.
4. Mandal, M. D., & Mandal, S. (2011). „Honey: its medicinal property and antibacterial activity.” Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, 1(2), 154–160.
5. Bucekova, M. et al. (2014). „Active manuka honey has broad-spectrum activity against antibiotic-resistant bacteria.” PLOS ONE, 9(3), e95872.
6. Jull, A. B. et al. (2015). „Honey as a topical treatment for wounds.” Cochrane Database of Systematic Reviews, Issue 3. Art. No.: CD005083.
7. National Honey Board (USA). https://honey.com
8. Barłowska, J. et al. (2021). „Naturalny miód pszczeli – skład chemiczny, właściwości biologiczne i znaczenie dla zdrowia człowieka.” Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 28(3), 5–18.